Sassifrago(-en-paumo)
Saxifraga paniculata
Saxifragaceae
Autre noum : Sassifrajo.
Nom en français : Saxifrage en panicules.
Descripcioun :Aquesto sassifrago èi pulèu coumuno en mountagno ounte fai de coulounìo de rousetto larjo de 15 à 50 mm. Li fueio basalo soun espatulado, larjo de 5 à 7 mm, duro, verdalo, dentado e bourdado de blanc (cauquié). L'enflourejado es en paumo (paniculo) laco emé de flour blanco e de petalo de 5 à 8 mm.
Usanço :La sassifrago-en-paumo se bouto dins li "jardin de roucaio" mounte fai mirando emé si rouseto verdalo.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 5 à 40 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Saxifraga
Famiho : Saxifragaceae
Ordre : Saxifragales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 8 à 13 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 400 à 2800 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Roucas
- Esboudèu
- Baus
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Saxifraga paniculata Mill., 1768
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753